नामधारक शिष्य देखा । विनवी सिद्धासी कवतुका ।
प्रश्न करी अतिविशेखा । एकचित्ते परियेसा ॥१॥
जय जयाजी योगीश्वरा । सिद्धमूर्ति ज्ञानसागरा ।
पुढील चरित्र विस्तारा । ज्ञान होय आम्हांसी ॥२॥
उदरव्यथेच्या ब्राह्मणासी । प्रसन्न जाहले कृपेसी ।
पुढे कथा वर्तली कैसी । विस्तारावे आम्हांप्रति ॥३॥
ऐकोनि शिष्याचे वचन । संतोष करी सिद्ध आपण ।
श्रीगुरुचरित्र कामधेनु जाण । सांगता जाहला विस्तारे ॥४॥
ऐक शिष्या शिखामणि । भिक्षा केली ज्याचे भुवनी ।
तयावरी संतोषोनि । प्रसन्न जाहले परियेसा ॥५॥
गुरुभक्तीचा प्रकारु । पूर्ण जाणे तो द्विजवरू ।
पूजा केली विचित्रु । म्हणोनि आनंद परियेसा ॥६॥
तया सायंदेव द्विजासी । श्रीगुरू बोलती संतोषी ।
भक्त होय रे वंशोवंशी । माझी प्रीति तुजवरी ॥७॥
ऐकोनि श्रीगुरुंचे वचन । सायंदेव विप्र करी नमन ।
माथा ठेवूनि चरणी । न्यासिता झाला पुनःपुन्हा ॥८॥
जय जया जगद्गुरु । त्रयमूर्तींचा अवतारू ।
अविद्यामाया दिससी नरु । वेदां अगोचर तुझी महिमा ॥९॥
विश्वव्यापक तूंचि होसी । ब्रह्मा-विष्णु-व्योमकेशी ।
धरिला वेष तूं मानुषी । भक्तजन तारावया ॥१०॥
तुझी महिमा वर्णावयासी । शक्ति कैंची आम्हांसी ।
मागेन एक आता तुम्हांसी । तें कृपा करणे गुरुमूर्ति ॥११॥
माझे वंशपारंपरी । भक्ति द्यावी निर्धारी ।
इह सौख्य पुत्रपौत्री । उपरी द्यावी सद्गती ॥१२॥
ऐसी विनंति करुनी । पुनरपि विनवी करुणावचनी ।
सेवा करितो द्वारयवनी । महाशूरक्रुर असे ॥१३॥
प्रतिसंवत्सरी ब्राह्मणासी । घात करितो जीवेसी ।
याचि कारणे आम्हांसी । बोलावीतसे मज आजि ॥१४॥
जातां तया जवळी आपण । निश्चये घेईल माझा प्राण ।
भेटी जाहली तुमचे चरण । मरण कैचे आपणासी ॥१५॥
संतोषोनि श्रीगुरूमूर्ति । अभयंकर आपुले हाती ।
विप्रमस्तकी ठेविती । चिंता न करी म्हणोनिया ॥१६॥
भय सांडूनि तुवां जावे । क्रुर यवना भेटावे ।
संतोषोनि प्रियभावे । पुनरपि पाठवील आम्हांपाशी ॥१७॥
जंववरी तू परतोनि येसी । असो आम्ही भरंवसी ।
तुवां आलिया संतोषी । जाऊ आम्हीं येथोनि ॥१८॥
निजभक्त आमुचा तू होसी । पारंपर-वंशोवंशी ।
अखिलाभीष्ट तू पावसी । वाढेल संतति तुझी बहुत ॥१९॥
तुझे वंशपारंपरी । सुखे नांदती पुत्रपौत्री ।
अखंड लक्ष्मी तयां घरी । निरोगी होती शतायुषी ॥२०॥
ऐसा वर लाधोन । निघे सायंदेव ब्राह्मण ।
जेथे होता तो यवन । गेला त्वरित तयाजवळी ॥२१॥
कालांतक यम जैसा । यवन दुष्ट परियेसा ।
ब्राह्मणाते पाहतां कैसा । ज्वालारूप होता जाहला ॥२२॥
विमुख होऊनि गृहांत । गेला यवन कोपत ।
विप्र जाहला भयचकित । मनीं श्रीगुरूसी ध्यातसे ॥२३॥
कोप आलिया ओळंबयासी । केवी स्पर्शे अग्नीसी ।
श्रीगुरूकृपा होय ज्यासी । काय करील क्रुर दुष्ट ॥२४॥
गरुडाचिया पिलीयांसी । सर्प तो कवणेपरी ग्रासी ।
तैसे तया ब्राह्मणासी । असे कृपा श्रीगुरुची ॥२५॥
कां एखादे सिंहासी । ऐरावत केवीं ग्रासी ।
श्रीगुरुकृपा होय ज्यासी । कलिकाळाचे भय नाही ॥२६॥
ज्याचे हृदयीं श्रीगुरुस्मरण । त्यासी कैंचे भय दारुण ।
काळमृत्यु न बाधे जाण । अपमृत्यु काय करी ॥२७॥
ज्यासि नांही मृत्यूचे भय । त्यासी यवन असे तो काय ।
श्रीगुरुकृपा ज्यासी होय । यमाचे मुख्य भय नाही ॥२८॥
ऐसेपरी तो यवन । अन्तःपुरांत जाऊन ।
सुषुप्ति केली भ्रमित होऊन । शरीरस्मरण त्यासी नाही ॥२९॥
हृदयज्वाळा होय त्यासी । जागृत होवोनि परियेसी ।
प्राणांतक व्यथेसी । कष्टतसे तये वेळी ॥३०॥
स्मरण असे नसे कांही । म्हणे शस्त्रे मारितो घाई ।
छेदन करितो अवेव पाही । विप्र एक आपणासी ॥३१॥
स्मरण जाहले तये वेळी । धांवत गेला ब्राह्मणाजवळी ।
लोळतसे चरणकमळी । म्हणे स्वामी तूंचि माझा ॥३२॥
येथे पाचारिले कवणी । जावे त्वरित परतोनि ।
वस्त्रे भूषणे देवोनि । निरोप दे तो तये वेळी ॥३३॥
संतोषोनि द्विजवर । आला ग्रामा वेगवक्त्र ।
गंगातीरी असे वासर । श्रीगुरुंचे चरणदर्शना ॥३४॥
देखोनिया श्रीगुरूसी । नमन करी तो भावेसी ।
स्तोत्र करी बहुवसी । सांगे वृत्तांत आद्यंत ॥३५॥
संतोषोनि श्रीगुरूमूर्ति । तया द्विजा आश्वासिती ।
दक्षिण देशा जाऊ म्हणती । स्थान-स्थान तीर्थयात्रे ॥३६॥
ऐकोनि श्रीगुरुंचे वचन । विनवीतसे कर जोडून ।
न विसंबे आतां तुमचे चरण । आपण येईन समागमे ॥३७॥
तुमचे चरणाविणे देखा । राहो न शके क्षण एका ।
संसारसागर तारका । तूंचि देखा कृपासिंधु ॥३८॥
उद्धरावया सगरांसी । गंगा आणिली भूमीसी ।
तैसे स्वामी आम्हासी । दर्शन दिधले आपुले ॥३९॥
भक्तवत्सल तुझी ख्याति । आम्हा सोडणे काय नीति ।
सवे येऊ निश्चिती । म्हणोनि चरणी लागला ॥४०॥
येणेपरी श्रीगुरूसी । विनवी विप्र भावेसी ।
संतोषोनि विनयेसी । श्रीगुरू म्हणती तये वेळी ॥४१॥
कारण असे आम्हा जाणे । तीर्थे असती दक्षिणे ।
पुनरपि तुम्हां दर्शन देणे । संवत्सरी पंचदशी ॥४२॥
आम्ही तुमचे गांवासमीपत । वास करू हे निश्चित ।
कलत्र पुत्र इष्ट भ्रात । मिळोनी भेटा तुम्ही आम्हां ॥४३॥
न करा चिंता असाल सुखे । सकळ अरिष्टे गेली दुःखे ।
म्हणोनि हस्त ठेविती मस्तके । भाक देती तये वेळी ॥४४॥
ऐसेपरी संतोषोनि । श्रीगुरू निघाले तेथोनि ।
जेथे असे आरोग्यभवानी । वैजनाथ महाक्षेत्र ॥४५॥
समस्त शिष्यांसमवेत । श्रीगुरू आले तीर्थे पहात ।
प्रख्यात असे वैजनाथ । तेथे राहिले गुप्तरूपे ॥४६॥
नामधारक विनवी सिद्धासी । काय कारण गुप्त व्हावयासी ।
होते शिष्य बहुवसी । त्यांसी कोठे ठेविले ॥४७॥
गंगाधराचा नंदनु । सांगे गुरुचरित्र कामधेनु ।
सिद्धमुनि विस्तारून । सांगे नामकरणीस ॥४८॥
पुढील कथेचा विस्तारू । सांगता विचित्र अपारु ।
मन करूनि एकाग्रु । ऐका श्रोते सकळिक हो ॥४९॥
॥ इति श्रीगुरूचरित्रामृते परमकथाकल्पतरौ श्रीनृसिंहसरस्वत्युपाख्याने सिद्ध-नामधारकसंवादे क्रुरयवनशासनं-सायंदेववरप्रदानं नाम चतुर्दशोऽध्यायः ॥
श्रीगुरूदत्तात्रेयार्पणमस्तु ॥